ZGŁOŚ PROBLEMikona ozdobna

Pola oznaczone gwiazdką (*) są wymagane
*
*
*
*
captcha
Zapoznałem/am się i akceptuję regulamin oraz politykę prywatności *

ŚLĘZA(4)
|
Ślęza4

  • SENGŚ tom 14, strona 22

Nazwa:

Forma podstawowa: Ślęza

Dopełniacz: -y

Warianty nazw Lohe (oficjalna, niemiecki), Laue (alternatywna, niemiecki), Grosse Lohe (alternatywna, niemiecki)

Klasa toponimu:

hydronimy

Charakterystyka obiektu:

rzeka

Atrybuty obiektu:

dług. 78,6 km

Lokalizacja:

Lokalizacja opisowa: l. dopł. Odry

Materiały historyczne:

Forma nazewnicza Rok zapisu Adres bibliograficzny URL Uwaga
Ślęza, niem. Lohe URM 14-13 (MP 5366)
inter Muchobor et Selenza 1155 SU I 20
ad fluvium Slenze 1202 Ud 337
totam fluvium Slenze 1202 Ud 337
cum molendino super Zlenzam 1207 SU I 114
prope litus Zlenzę 1208 KŚl II 23 nr 129
prope litus Zlenze 1208 Ud 337-338
per fluvium Lau 1218 Ud 338
apud vadum Laui 1245 Ud 338
cum media aqua, que dicitur Laau 1273 SU IV 170
Fluss Laui 1291 H10 181
Lavi, Fluss 1291 CS VII/3 151
am Flusse Laa 1311 CS XVI 187
Wasser La 1312 CS XVI 234
Fluss La 1318 CS XVIII 91
am Flusse La 1336 CS XXIX 102
La 1338 CS XXX 6
wassir die Laha genanth 1375 H10 181
Loc 1473 SGTS 20 498
Slenza 1512 SGTS 20 498
Laa fl. 1544 MpMünster
an der Lohe 1845 K45 334
Große Lohe - Wielka Slenca 1850~ LDykc 15
Lohe Slęca [rzeka] 1850~ LDykc 13
Lohe - Ślęza 1900 Myc 13
Ślęza 1949 MP49 17
Ślęza, niem. Lohe, Grosse Lohe 1951 R s.v.
Slęza, niem. die Lohe a. Laue a. Grosse Lohe (gb) 1983 HO 55
Ślęza 2006 Hydronimy I/1 289

    Etymologia:

  • Na temat pochodzenia n. rz. Ślęzy wypowiadało się kilku autorów (S. Rospond, H. Borek, J. Domański, M. Rudnicki, P. Popławski). Najstarsze zapisy Selenza 1155 wskazują na pierw, formę Ślęza ← ps. Slęga i powiązać ją można ze stpol. i gw. sięgnąć ‛przesiąkać wilgocią; zmoknąć’, prześlęgły ‛przemoknięty’, ślęganina ‛plucha’. Rdzeń ślęg-oznaczał pierw, ‛wilgotność, mokrość, wodnistość’. Pierw. n. Slęga na skutek prawidłowych procesów fonetycznych zmieniła się na Slędza → Slęza i taką postać utrwaliły zapisy hist. Obok n. Ślęza mamy poświadczoną n. Lawy → zniem. Lohe a. Laue. Pol. ława oznacza ‛mieliznę, bagno’, co zostało przetłumaczone na die Loh(e) ‛bagniste miejsca’ Bach II 309. Dokładnym odpowiednikiem śląskiej n. rz. jest litewska n. rz. Šiliñgė (P. Popławski) i staropruska n. rz. Schilling. Obie te nazwy określają rzeki płynące poprzez lasy, por. litewskie šilas ‛bór’, šilìnis ‛borowy’. Za pomocą przyr.-ingas tworzy się w językach bałtyckich przymiotniki wyrażające obfitość tego, na co wskazuje rzeczownik podstawowy, zatem hydronim Šiliñge określa rzekę, wokół której występują lasy w wielkiej obfitości. Dla porównania przytoczmy łuż. rz. Schlenze, l. dopł. Soławy koło Eisleben (zapis Silenza bez daty), n. m. Schlenzer (1205 Schlensegore) oraz n. pobliskiej góry Ślęza góra (1205-1232 Slensegore, tj. ‛góra porośnięta lasem’, por. litewskie šilinis ‛borowy’, zob. S. Rospond, Ślęza i jej derywaty, „Onomastica” 1955, nr 1, s. 32).